Kimse İzlemiyorsa Neden Hile Yapmıyorsunuz?

Kimse İzlemiyorsa Neden Hile Yapmıyorsunuz?

Şu an kimsenin ne yaptığınızı görmeyeceğinden emin olsanız banka soyar mıydınız?

Kimse izlemiyorsa neden hile yapmıyorsunuz?
Düşündün ve cevabını verdin mi? Öyleyse psikolog Jesse Bering'in deneyini hemen okuyabilirsin.

Psikolog Jesse Bering, bizi doğru yolda tutacak doğaüstü varlıklara ihtiyacımız olduğunu söylüyor ve bu teorisini test etmek için bir oyun hazırlayıp çocuklar üzerinde deney yapıyor.
İlk kural şu ; Çizgiyi geçemezsiniz.

İkinci kural şu; Tahtaya arkanızı dönerek atış yapacaksınız. Kurallarımız bu kadar diyerek uygulamaya başlıyor.

Çizgiyi geçmemelerini ve arkaları dönük şekilde dart tahtasına atış yapmalarını istiyor.

Dartta en çok puana alanın gün sonunda çok özel bir ödül kazanacağını söylüyor.
Jesse gizli kameralar aracılığıyla çocukların hile yapıp yapmadıklarına bakıyor. Çocuklar hile yapacak mı?

Çocukların aklından geçenler dart tahtasına bakarken bile görünebiliyor. Çocuklar kimsenin onları izlemediğini düşünerek hızlıca dart tahtasının ortasına topu yerleştiriyor ve yerine dönüyor. 6 yaşındaki bir çocuğu bunu yaptığı için suçlayamayız! Ödülü gerçekten istiyor ve yaptığı hilenin fark edilmeyeceğini sanıyor. Normal bir çocuk tepkisini görüyoruz.

Bir başka çocuk ise hile yaptıktan sonra kapıyı açarak izlenip izlenilmediğini kontrol ediyor. Odada yalnız olduklarını sanıyorlar. Kimse izlemiyorsa neden hile yapmasınlar ki? Yaptıkları yanlarına kalacak, kimse görmüyor.

Peki ya biri izlediğinde çocuklar nasıl davranıyor? Jesse Bering aynı deneyi başka bir grup çocukla yapıyor ama bu sefer doğaüstü bir varlık da var. Başlamadan önce onları çok özel biri olan doğaüstü varlığı tanıtıyor. Odada bizimle birlikte Prenses Alice var diyor ve onlara prensesin özelliklerini anlatıyor. Prensesin çok özel bir yeteneğinden bahsediyor. Görünmez olabilen bir doğaüstü varlık. Kendini görünmez yapabilir. Prenses Alice şu an bu sandalyede oturuyor diyerek sandalyeyi gösteriyor.

Çocukları dışarı çıkarıyor ve tek tek çağırarak oyunu oynatıyor. Önceki kural 1 ve kural 2 yine geçerli olacak. Oyunun kurallarında bir değişme yok.
Çocuklar görünmez prensesin onları izlediğini düşünürken kurallara uyuyor ve inanılmaz derecede başarıları da artıyor. Çocukların kuralları çiğnemek gibi bir isteği oluşmuyor.
Bir başka çocuk ise Prenses Alice’in olduğunu sandığı sandalyeye dokunuyor. Belki Prenses Alice’i hissedebileceğini düşünüyor. Prenses Alice’e sesleniyor. Hile yapmayacağını anlıyoruz ve görüntüyü izliyoruz.

Bu çocuklar daha önce prensesi hiç duymadığı halde zihinlerindeki prenses gerçek oluyor. Psikolog Jesse hep aynı sonuçları alıyor. Bu çalışmada yüzlerce çocuğu test ettikten sonra açıkça görülen sonuç şu oluyor: Yalnızken Prenses Alice’in de odada olduğu söylenen çocuklar hile yapmaya çok daha az eğilim gösteriyor.
Bu durum herhangi bir toplumda doğaüstü bir varlığın veya tanrının yapacağı etkiyi yapıyor. (Prenses Alice Etkisi)

Prenses onlara göre doğaüstü bir unsurun ya da bir tanrının yapacağı etkiyi yapıyor. Onları izleyen, sosyal davranışlarını önemseyen ve nihayetinde çocuklar kuralları çiğnerlerse onun kendilerine bir şekilde yaptırım uygulayacağını varsayıyorlar. Jesse’nin araştırmasına göre bencilce davranışlardan uzak durup kötülüğü kontrol altına almanız için izlendiğimize inanmamız gerektiğini söylüyor.

,
Konumuzu başlatan soruyu tekrar soruyorum. Kimsenin kesinlikle bilemeyeceğinden emin olsanız banka soyar mıydınız? Bence kendimize karşı dürüst olursak çoğu kimse bankaya dalıp tüm parayı alacağından emindir. Her şeyi gören, her şeyi bilen, her şeye kadir, müdahil, ahlaki bir tanrı, insanların iyiliğe yönelmesine yardımcı oluyor. Cennet ödülü ve cehennemdeki sonsuz ceza tehlikesi bizi doğru yolda tutmaya yardımcı oluyor sonucu çıkıyor.

Peki ya kötülüğe yenik düşmüşsen ne olacak? İnanç bizi kefarete götürebilir mi? Yoksa kötülük insanı sonsuza denk damgalıyor mu? Belgeseli kaynağından izleyip düşünebilirsiniz.

Araştırmayı yapan psikolog Jesse Bering: http://www.jessebering.com/media/#/why-does-evil-exist-the-story-of-god/

Kaynak : Morgan Freeman İle İnancın Hikayesi 1. Sezon 5. Bölüm “Kötülük Neden Var?”

Yazıya aktaran: Deniz Çakmak